Հասկանո՞ւմ եք, դրախտի մասին հին լեգենդը...
Չէ՞ որ դա մեր մասին է, հիմայի մասին: Այո, ապա մտածեք: Դրախտում այն երկուսին տրվել էր ընտրության հնարավորություն՝ կամ երջանկություն առանց ազատության, կամ ազատություն առանց երջանկության. երրորդը տրված չէ:
Նրանք՝ այդ հիմարները, ընտրեցին ազատությունը, և ինչ, հասկանալի է, հետո դարերով կարոտում էին կապանքները: Կապանքներ, հասկանո՞ւմ եք, ահա՝ ինչի համար է համաշխարհային վիշտը: Դարե՛ր:
Եվգենի Զամյատինի «Մենք» հակաուտոպիայից R-13 բանաստեղծի այս խոսքերը այսօր թվում են տխուր ծաղրանք և առանց ազատության աշխարհի սարսափելի կանխագուշակում, ինչը համարյա կատարվեց 20-րդ դարում:
Հազիվ թե այն ամենից հետո, ինչ եղել է, որևիցե մեկի մոտ կասկածներ առաջանան արտահայտության խանդալից լինելու վերաբերյալ. նման բառերը կարող են պատկանել միայն նրանց, ովքեր չունեն ներքին ազատություն և ով ընդունակ չէ պատասխանատվություն վերցնելու իր վրա և կատարելու սեփական ընտրություն: Մենք էլ հո գիտենք, որ ազատությունը անվիճելի արժեք է, որի վրա հիմնված է ժամանակակից հասարակությունը:
Մի՞թե ամեն ինչ այդքան պարզ է: Հոգեբան Բարրի Շվարցը՝ «Ընտրության պարադոքս: Ինչու «շատը» նշանակում է «քիչ» գրքի հեղինակը նախազգուշացնում է մեզ՝ հապճեպ եզրակացություններ չանել: Նա առջարկում է ուշադիր զննել աշխարհը և այն բազմազանությանը, որը մեզ՝ ազատներիս, այսօր շրջապատում է, և խորհել՝ այդյո՞ք այն, ինչ որ ունենք, դարձնում է մեզ երջանիկ:
Նրա կարծիքով արևմտյան հասարակությունը դարձել է չափազանց հարուստ և անցել է այն սահմանը, որից հետո ազատությունը, բարեկեցությունը, ընտրության հնարավորությունը, դադարում են ծառայել մարդուն և դառնում են նրա թշնամիները: Դոկտոր Շվարցի դիտարկումներով լայն ընտրությունը, որը տալիս է մեզ ժամանակակից աշխարհը, առաջացնում է ամենաքիչը երկու բացասական ազդեցություն. Առաջին հերթին, որքան էլ որ տարօրինակ է, այն ավելի շուտ կաթվածահար է անում, քան ազատում է մեզ: Երկրորդ հերթին՝ նույնիսկ եթե մեզ հաջողվում է հաղթահարել կաթվածահարությունը և ընտրել ինչ-որ բան, արդյունքում մենք ավելի քիչ ենք բավարվում մեր կատարած ընտրության արդյունքներից, քան եթե ունենայինք ընտրության ավելի քիչ տարբերակներ:
Մարդկային հնարավորությունների թվի աճը, չի բերում ոչ մի այլ բանի, քան այն սպասումների աճին, թե որքանով լավ կարող են լինել այդ հնարավորությունները: Եվ այդ աճը բերում է նրան, որ մարդիկ ավելի քիչ են բավարարվում արդյունքներով, նույնիսկ եթե այդ արդյունքները լավն են:
Բացի այդ՝ Բարրի Շվարցը համոզված է, որ այնպիսի երևույթի տարածումը, ինչպիսին է կլինիկական դեպրեսիան, շատ դեպքերում արդյունք է այն հիասթափության, որն այսօր ապրում են մարդիկ, ում բարձր ստանդարտներն ու սպասելիքները՝ առաջացած անսահման ընտրությունից, չեն դիմանում իրականության հետ հանդիպմանը:
Բայց ի՞նչ անել: Կրկին քանդել այս աշխարհը և կառուցել նրա ավերակների վրա նո՞րը: Եղել է, հիշում ենք: Բայց Բարրի Շվարցը դրա մասին էլ ունի գաղափարներ: Նրանցով էլ մի անգամ հայտնվեց TED կրթական հարթակում:
Աղբյուրը՝ https://monocler.ru/barri-shvarts-paradoks-vyibora-i-voobrazhaemyie-alternativyi/
Թարգմանեց Սիրանուշ Ասատրյանը, 10-րդ դասարան:
Write a comment