Հայկական ավատատիրությունը ինքնատիպ է

·         Ավատատիրական կարգերը Հայաստանում սկսեցին ձևավորվել և զարգանալ ավելի վաղ շրջանում, քան եվրոպական և ասիական երկրներում՝ III դարում (I և II դարերը անցման ժամանակաշրջան են ):

·         Ավատատիրությունը սերում էր նախարարական համակարգից:

·         Ավատատիրությունը հաղթանակ տարավ ոչ թե հեղափոխական տեղածարժերի հետևանքով ինչպես Եվրոպայում, այլ խաղաղ զարգացման ճանապարհով:

·         Ստրկատիրական կարգերի ամրապնդումը կիսատ էր և ոչ ամբողջական:

·         Մեծ Հայքի թագավորությունում ավատատիրական կարգերը շատ ավելի մեղմ բնույթ ունեյին քան օրինակ Բյուզանդիայում կամ Ռուսաստանում:

·         Գյուղացիների ամրապնդումը հողին թույլ էր դրսևորվել և կրել էր սահմանափակ բնույթ:

·         Հայ արշակունիները կենտրոնական իշխանության թուլացման և արտաքին քաղաքական բարդ իրադրության պայմաններում աշխատել են հողերը շնորհել ոչ թե որպես<<հայրենիք>>, այլ՝ <<պարգևական>>:

·         Հայկական ավատատիրության բնականոն զարգացումը հաճախ խանգարվում էր հարևան հզոր տերությունների ռազմական միջամտությամբ:

·         Ավատատիրական Հայաստանը ուներ խոշոր և բազմամարդ քաղաքներ: Խոշոր քաղաքներում, օրինակ Անիում, կար քաղաքային ինքնավարություն:

·         Ավատատիրական հարաբերությունները մեծապես խորացան, երբ պարսկական զորքերը 4-րդ դարի 60-ական թթ. բռնագաղթեցրին հայոց թագավորության քաղաքային բնակչության մեծ մասին: Դրա հետևանքով ուժեղացավ բնատնտեսությունը , թուլացավ թագավորական իշխանությունը:

·         Ինքնին առաջադիմական ֆեոդալականացման պրոցեսը արտաքին վտանգի առկայության պայմաններում հանգեցրել էր երկրի քաղաքական կորստին (387թ. Մեծ Հայքը բաժանվել է Սասանյան Իրանի և Հռոմեական կայսրության միջև:)